Neptunus
Dr. Ir. J. Vermeer schrijft in zijn boek "Het Friese jacht":
Uit de werfboeken van Van der Zee blijkt, dat Auke van der Zee in 1918 een jacht van 24 voet (6,80 meter) bouwde voor rekening van de gebroeders Haagsma te Sloten (Fr). Opmerkelijk zijn de aantekeningen die bij deze opdracht genoteerd staan, namelijk; . . . twee duim holler dan Lebret... en: . . . alles anders als Lebret. Het in 1894 voor de heer Lebret gebouwde jacht "Hou Moed" heeft voor dit jacht dus uitdrukkelijk als voorbeeld gediend, zij het dat de holte iets groter moest worden. Wat de prijs betreft: f4800,-, ruim 3,5 maal meer dan 25 jaar eerder voor de "Hou Moed"; deze illustreert de sedertdien drastisch veranderde economische verhoudingen. Dit jacht is dan ook het laatste van die afmetingen en in een dergelijke luxueuze uitvoering, dat nog in ons land tot stand kwam.
De opdrachtgevers waren de broers Melis en Eelke Haagsma, beiden 'werkzaam' in de zuivel. Melis Haagsma was directeur van de (voormalige) zuivelfabriek "Normandia" aan de Leeuwarderweg in Sneek, zijn jongere broer Eelke bekleedde sedert 1912 dezelfde functie bij de zuivelfabriek in Sloten. Het jacht had Sloten als thuishaven. Een personeelslid van de fabriek was belast met het onderhoud. In het Nederlandsch Jachtregister van 1924-25 staat het jacht "Neptunus" vermeld, met afmetingen 7,00 X 2,95 meter, op naam van E. Haagsma te Sloten (Fr), gebouwd in 1918 door A. van der Zee te Joure.
Eigenschappen
| Plaquette nummer: | 26 | Zeil nummer: | RC106 |
|---|---|---|---|
| Categorie: | A | Tekening nummer: | |
| Type: | Fries jacht |
Bouw
| Bouwjaar: | 1918 | Ontwerper: | A. van der Zee |
|---|---|---|---|
| Werf: | A. van der Zee | Werf plaats: | Joure |
| Motor: | Inbouw | Motor type: | |
| Materiaal romp: | Eikenhout | Materiaal kajuit: | |
| Materiaal zeil: | Dacron | ||
| Onderwaterschip: | Kiel: |
Afmetingen
| Lengte stevens: | 6,90 m | Breedte berghout: | 2,90 m |
|---|---|---|---|
| Diepgang: | 0,40 m | Masthoogte water: | 11,00 m |
| Oppervlakte grootzeil: | 0,00 m2 | Oppervlakte fok: | 0,00 m2 |
| Oppervlakte botterfok: | 0,00 m2 | Oppervlakte kluiver: | 0,00 m2 |
| Oppervlakte totaal: | 0,00 m2 | Oppervlakte overig: | 0,00 m2 |
Tot nu toe bekende eigenaren en namen van het schip
| 1918 – 1955 | Gebr. Haagsma, Sloten ( Neptunus) |
|---|---|
| 1955 – Nu (laatst bekend) | Douwe Egberts Joure, A. Feenstra, Joure ( Neptunus) |
Geschiedenis
1925
1925
1925: De Neptunus in het Nederlandsch Jachtregister 1924-1925
Bovenstaande pagina is onderdeel van het Nederlandsch Jachtregister 1924-1925, een uitgave van A.N.W.B. Toeristenbond voor Nederland in 1925.
2002
2002
2002: De 'Neptunus' in het boek 'Het Fries jacht' van Dr. Ir. J. Vermeer
Over de vooroorlogse periode in de geschiedenis van de "Neptunus" is door gebrek aan bronnen weinig te melden. Mogelijk dat het jacht na de dood van Melis Haagsma begin jaren dertig weinig meer werd gebruikt. Eelke Haagsma stierf in 1946 en het jacht bleef nadien lange jaren opgeborgen in de werfschuur naast het oude hellinghuis te Joure, waar zijn schepper, Auke van der Zee, in 1939 was overleden. De erven, die het jacht wilden verkopen, stelden aan gegadigden de voorwaarde, dat de "Neptunus" in Friesland domicilie moest houden. In 1955 wordt het jacht dan eigendom van de firma Douwe Egberts te Joure, ook eigenaresse van de Jouwster werf. Het nog in uitstekende staat verkerende schip krijgt een grote opknapbeurt op de `moederwerf', waar sinds enige jaren Tjeerd van der Meulen een reputatie had opgebouwd door zijn kundige restauraties van oude ronde jachten. Als op 21 augustus 1956 aan de werf de bijeenkomst plaats vindt ter herdenking van de scheepsbouwers Eeltje en Auke van der Zee, is de "Neptunus" net enige dagen tevoren te water gelaten. In de des middags op het Sneekermeer gehouden wedstrijden voor boeiers, jachten en tjotters behaalt zij meteen in haar klasse de eerste prijs.
De directie van Douwe Egberts gebruikt het jacht zowel voor representatie als voor het deel nemen aan wedstrijden. Zij laat het jacht opmeten door P. Postma en W. Zijlstra; de naar deze opmetingen vervaardigde lijnen- en constructietekeningen zijn opgenomen in het standaardwerk "Ronde en Platbodemjachten". Tot op heden is het jacht eigendom van de firma Douwe Egberts met thuishaven Joure. Omstreeks 1963 wordt de naam veranderd in "Auke Eeltje". Enige jaren geleden werd de oude naam "Neptunus" in ere hersteld. Vermelden wij nog, dat de "Neptunus" aanwezig was op de eerste Regionale Reünie voor Friese Ronde Jachten en Schouwen 1968 in Heeg.
Technische gegevens
Hoofdafmetingen
- Lengte over de stevens 6,90 m
- Grootste breedte over de
- berghouten 2,90 m
- Holte op het grootspant 1,29 m
- Zeiloppervlak: Grootzeil + fok 46,0 m2
Bijzonderheden
- kielbalk
- over de gehele lengte gepiekt
- vlaktilling 12 °
- zeer bolle konen
- kielgang + 9 huidgangen
- laag voordek, opklapbaar als tent, bedelbalk
- veel snijwerk en bladkoper
- roer bekroond door leeuw
Opmerkingen
Evenals bij het jacht "Hou Moed" heeft de huid twee gangen meer dan de "Mercurius"; de kop is dan ook duidelijk hoger. De berghouten maken, tegen de steven aanlopend, een stompe hoek met elkaar, zoals vaak ook bij jachten van Lantinga. Het voordek kan als tent omhoog gezet worden, scharnierend ter plaatse van de bedelbalk. Het snijwerk op de kluisborden vertoont, in afwijking van de gebruikelijke stervormige versiering, vergulde bladertakken rondom het kluisgatrudiment. Dezelfde versiering komt voor op de kluisborden van'het, eveneens door Auke van der Zee gebouwde, boeierke "Jannetje".
